Soğuk hava ekinlere nasıl zarar verir? Sorusu üreticiler tarafından merak edilen bir konudur. Bu zararlara soğuk zararları veya don zararları denilmektedir. Donma, madde dolaşımının durması olarak meydana gelen bir mekanik zarardır. Hiçbir bitki 0 °C sıcaklıkta donmamaktadır. Ekinlerin zarar görme durumları, ekinlerin türüne ve sıcaklık derecesine, Donun gerçekleşip gerçekleşmediğine, donun meydana geldiği fizyolojik durumlara göre değişmektedir. Hava sıcaklığının düşme hızı soğuğun bitkilere vereceği zarar üzerinde oldukça etkili bir durumdur. Sıcaklığın yavaş düştüğü durumlarda bitkiler kendilerini alıştırarak soğuğa hazırlamakta ve kış soğukluklarında daha az zarar görmektedirler.
Ekinlerin Zarar Görme Nedenleri
Ekinler birçok dış faktörden dolayı zarar görmektedir. Bu faktörlerden biri de don ve soğuktur. Soğuk hava ekinlere nasıl zarar verir? Sorunsunun birçok cevabı vardır. Ekinler kışın ve soğuktan büyük ölçüde etkilenmektedir. Ekinler karlı zamanlarda üzerleri karla kaplı olduğu için fazla etkilenmemektedir. Ancak soğuk havalarda üzeri açık olan ekinler, özellikle rüzgârlı havalarda kolayca zarar görmektedir. Kar tabakası ile örtülü olan ekinlerin fazla büyümüş olanlarda güneşli havalarda boğulma ihtimali görülmektedir. Bitkiler için sıcaklık bitki gelişimi ile doğrudan ilişkilidir. Soğukluk arttıkça ekinlerin dengesi bozulduğu için büyümeleri de yavaşlamaktadır. Sıcaklık dengede olmazsa ekinler durgunluk devresine geçer.
Ekinlerin Zarar Görmesini Engelleyen Çözümler
Ekin üretimi hava şartları ve iklimi büyük ölçüde bağlıdır. Sıcaklık, yağış ve rüzgâr gibi hava şartları için toprak hazırlığı, ekim ve dikim, hasat dönemlerinde uygun olup olmadığının önceden tepsi edilmesi, kaynak ve işgücü kullanımını engellediği gibi verimliliği de arttıran unsurlardır. Dünyanın birçok yerinde soğuk ve don olaylarının ekinlere verdiği zarar çiftçiler çok ciddi zarar ve kayıplar vermektedir. Bu zararların büyük bir bölümü de bazı yöntemlerle önlenebilmektedir. Soğuk ve dondan korunma teknikleri aktif ve pasif olarak ikiye ayrılmaktadır.
Pasif yöntemler, normal uzun süreç içerisinde soğuk ve don olayları görüldüğünde yapılan işlemlerin faydalı olduğu yöntemlerdir. Aktif metotlarda süreklidir ve enerji ve iş gücü gibi unsurlar birlikte kullanılmaktadır. Bu yöntemler soğuk ve don olayı öncesinde soğuğun meydana geldiği gece boyunca etkisini göstermeye devam etmektedir. Ekinlere aktif koruma sağlayan ürünler, ısıtıcılar, püskürtücüler ve rüzgar makinesi gibi birçok cihaz soğuk ve don olaylarından korunmaya yardımcı olmaktadır.